Historia Sanatorium Marta

Sanatorium uzdrowiskowe Marta

Sanatorium Marta prowadzi działalność w Połczynie-Zdroju od 2006 roku, kiedy po przeprowadzonym generalnym remoncie został oddany do użytku kupiony przez Fundację “Porozumienie” nie działający od wielu lat, dawny obiekt sanatoryjny. Bogata przeszłość tego budynku sięgająca początku XX wieku skłoniła nas do opowiedzenia jego barwnej i ciekawej historii.

Bad Polzin w okresie świetności

Na przełomie XIX i XX wieku ówczesny Bad Polzin przeżywa prawdziwy rozkwit. W 1903 r. wybudowana zostaje linia kolejowa łącząca kurort z Berlinem, powstają nowe domy kuracyjne, a liczba odwiedzających je kuracjuszy stale wzrasta, by w okresie między 1929 a 1930 rokiem osiągnąć swoje apogeum, ponad 11 tysięcy. Rangę rozwijającego się uzdrowiska potwierdziła decyzja władz centralnych, przyznająca miejscowości zdrojową funkcje poprzez dodanie do nazwy miasta części “Bad” (polskie Zdrój), co nastąpiło w 1926 roku.

Bad Polzin słynie z dobrej jakości borowiny, leczniczych wód, przepięknego Parku Zdrojowego, wyspecjalizowanej kadry zabiegowej i dużych, prężnie działających domów uzdrowiskowych. Tradycje lecznictwa uzdrowiskowego sięgają tutaj już kilku wieków wstecz. Miasto zamieszkują zamożni kupcy, przy ulicach stoją zadbane kamienice i domy kuracyjne.

Julius Finkelstein postanawia wybudować sanatorium

I to właśnie w tym okresie intensywnego rozwoju Bad Polzin, szanowany jego mieszkaniec Julius Finkelstein postanowił wybudować dom kuracyjny, który wpisze się do historii miasta na lata. Miejsce powstania nowego sanatorium nie było przypadkowe. W przepięknym otoczeniu, tuż przy Parku Zdrojowym w północno-wschodniej jego części, nieopodal elitarnej Promenady Bismarka – ulicy, na której mieszkali najbardziej wpływowi mieszkańcy, kupcy i urzędnicy dawnego Bad Polzin – około 1910 roku powstaje bardzo ładny 2,5 kondygnacyjny budynek, która daje początek domu kuracyjnemu Finkelstein (niem. Kurhaus Finkelstein).

Koszerna restauracja

Julius Finkelsten był wyznania mojżeszowego i do 1929 roku przez 35 lata pełnił funkcję przewodniczącego połczyńskiej gminy żydowskiej. Kiedy zakładał sanatorium, zadbał nie tylko o to, by jego budynek prezentował się wyjątkowo, ale także by goszczący w nim kuracjusze mogli korzystać z koszernej restauracji.

Dom Kuracyjny Finkelstein jako szpital polowy

Pod koniec lipca 1914 roku wybucha I wojna światowa, a nowo wybudowany ośrodek, bardzo szybko staje się szpitalem polowym, przyjmującym z frontu pruskich żołnierzy. Dowiadujemy się o tym, dzięki zachowanej, pamiątkowej fotografii z 1915 roku, podpisanej Feldlazertt Kurhaus Finkelstein Polzin. Na poniższym zdjęciu został najprawdopodobniej uwieczniony sam właściciel sanatorium – Julius Finkelstein (pierwszy z lewej, dolny rząd), w towarzystwie przebywających w tym czasie wojskowych i sióstr. W 1916 roku liczba rannych żołnierzy przebywających w Bad Polzin przekroczyła 6 tyś.

Intensywna rozbudowa sanatorium

Jak mówiliśmy na wstępie, lata 20 w Bad Polzin stoją pod znakiem znacznego przypływu kuracjuszy, chętnych do korzystania z oferowanych tu usług leczniczych. W związku z tym kolejne inwestycje w bazę uzdrowiskową były tylko kwestią czasu. Kurhaus Finkelstein było w tym okresie jednym z najprężniej rozwijających się sanatoriów. Od strony ulicy dobudowany zostaje, pierwotnie wolnostojący budynek o cechach mieszkalnej willi (po lewej stronie zdjęcia poniżej), zaś od strony parku dobudowana zostaje oficyna z pokojami gościnnymi. W efekcie powstaje zwarte, znacznych rozmiarów sanatorium, którego forma jest nam znana po dziś dzień.

Nowy właściciel dr Isidor Neuberg

Julius Finkelstein najprawdopodobniej pod wpływem coraz silniejszych ruchów narodowo-socjalistycznych i związanych z nimi powtarzającymi się represjami pod adresem Żydów, postanawia w 1934 roku należący do niego dom uzdrowiskowy sprzedać dr Isidorowi Neubergowi, który był właścicielem sąsiadującego z Kurhaus Finkelstein innego sanatorium o nazwie Cäcilienbad. Jako ciekawostkę warto nadmienić, że część Cäcilienbad należała od 1930 roku do słynnej rodziny Levich.

Miejski Zarząd Uzdrowisk – Kurverwaltung

Nowy właściciel sanatorium nie miał przyjemności się nim długo cieszyć. Po dwóch latach musiał oddać go rajcom miejskim. W 1936 roku niemieccy Żydzi byli masowo pozbawiani swoich majątków i tak atrakcyjny obiekt został przejęty przez lokalne władze.

W okresie przedwojennym wiele połczyńskich sanatoriów należała do obywateli niemieckich żydowskiego pochodzenia. Po odebraniu sanatoriów żydowskim właścicielom i ich upaństwowieniu powołano miejski zarząd uzdrowisk. Połczyńskie uzdrowiska w okresie II wojny światowej pełniły rolę szpitali wojskowych. Poniżej przedstawiamy zdjęcie zarządu z 1945 roku, jak mówi opis fotografii w świątecznej dekoracji (Festschmuck).

Polski Urząd Miejski

Po II wojnie światowej w budynku zarządu uzdrowiska został zorganizowany polski Urząd Miejski. Funkcjonował tu conajmiej do końca 1956 roku.

Sanatorium “Dąbrówka”

Kiedy przeniesiono po 1956 roku połczyński Urząd Miejski na ulicę Kościuszki, budynkowi przywrócono jego dawną funkcję sanatoryjną. Tak powstało sanatorium “Dąbrówka”, które działało w Połczynie-Zdroju do końca lat 90-tych XX stulecia.

Sanatorium Marta

Po zamknięciu Sanatorium Dąbrówka i kilku latach wyłączenia z działalności obiekt został przejęty przez Fundację “Porozumienie”. Nowy właściciel zainwestował w sanatorium znaczne środki, przeprowadzając generalny remont, w wyniku którego od 2006 roku Sanatorium Marta należy do najnowocześniejszych obiektów sanatoryjnych w Połczynie-Zdroju. Dzięki zaangażowaniu Fundacji “Porozumienie” ten wspaniały obiekt, o bogatej, jak się przekonaliśmy historii istnieje do dnia dzisiejszego i ku zadowoleniu goszczących w nim kuracjuszy pełni pierwotnie ustalone, przez jego dawnych właścicieli funkcje sanatoryjne.